Markos ve Yuhanna bölümlerinde Yeşua Mesih’in çarmıha gerildiği tarih hakkında bazı iddialar ortaya atılıyor ve burada çelişki olduğu söyleniyor. Ancak Yeşua Mesih, Fısıh bayramından önce çarmıha gerilmiştir. Markos’un bunu söylemesinin nedeni kültürel ve bağlamsaldı.
Yeşua’nın Fısıh bayramından önce öldüğünün kanıtı Fısıh yemeğinin akşam güneş battıktan sonra yenmesi, çok açıktır. Bu konuya değinmeden önce, Markos 14’ün Yeşua’nın öğrencileriyle Fısıh yemeğini yemediğini söylediğine dikkat etmemiz gerekir.

Luka 14:12 aynı zamanda “Fısıh bayramı” olarak da adlandırılan “Mayasız Ekmek Bayramı” olduğunu söyler. İsimden de anlaşıldığı gibi Fısıh yemeğinin bir kısmı mayasız ekmek yemekti. Bu, Yahudilerin günümüze kadar sürdürdüğü bir yasadır, çünkü Tanrı açıkça belirtti ki “ekmeği mayasız yiyin, mayalı ekmek yiyen her kimse İsrail topluluğundan atılacak. Mayayla yapılmış hiçbir şey yemeyin. Nerede olursanız olun, ekmeği mayasız yiyin.” (bkz Mısırdan çıkış 12:1-20).

“Mayasız ekmek” için kullanılan Grekçe kelime “azymos”tur. Bu, Markos’un 14:12’de “Mayasız Ekmek Bayramı” için kullandığı kelimedir. Grekçe’de normal ekmek (mayalı) “artos”tur. Markos da dahil olmak üzere tüm müjde yazarları Yeşua’nın öğrencileriyle yediği son yemeğin artos yani mayalı ekmek olduğu konusunda hemfikirdir. “Yemek yerlerken, Yeşua ekmeği aldı (artos), şükredip böldü ve öğrencilerine vererek şöyle dedi alın, bu benim bedenimdir.” (Markos 14:22). Bu nedenle muhtemeldir ki bu yemek Fısıh yemeği değildi. Aynı pasajda farklı kelimelerin kullanılması güçlü bir şekilde bunu desteklemektedir. Çünkü Tanrı’nın onlara yemeyi yasakladığı (mayalı ekmek-artos) veya yemelerini emrettiği bir şeyi (mayasız ekmek –azymos) yememek onlar için mümkün olamazdı.

Eğer öyleyse, Markos 12:17 ayetlerde ne demek istemektedir? İlk olarak “Fısıh kuzusunu kurban etmek gelenek olduğunda” dediğini okuyoruz. Mısırdan çıkış 20:1-8 bunun Yahudi Nisan ayının 14. günü gerçekleşmesi gerektiğini söylemektedir. Fakat bayramları hesaplamakta kullanılan farklı takvimler üzerine yapılan tartışmalara bağlı olarak bu günle ilgili de tartışma vardır. Yeşua’nın döneminde de farklı geleneklerin belirsiz olması mümkündür. Böylece çokları için değil bazılarına göre kurban kuzusunu sunmak, gelecek akşamın Fısıh Bayramı olarak bilinmesiyle gelenek olması mümkündür.

İkinci olarak, öğrenciler “Fısıh yemeği için nerede hazırlık yapmamızı istersin” diye Yeşua’ya sordular. Yeşua’nın, Mısırdan çıkış 20’de İsraillileri Tanrı’nın Mısır’a olan öfkesinden kurtaran Fısıh kuzusu gibi, dünyanın günahı için hayatını vereceği hakkında hiçbir fikirleri yoktu. Yeşua onlara açıkladı, fakat Yeşua’nın Yeruşalim’e girişinde, hala kulaklarında çınlayan, selamlanışı da dahil olmak üzere bunu birçok nedenden ötürü kavrayamadılar. Yeşua, onlara yiyeceğini söylemedi. İstedi, fakat yapamayacağını biliyordu –Fısıh yemeğinin, odanın tutulduğu ve düzenlendiği aynı gün yenmek zorunda olduğu gibi dogmatik bir ifadeye yer yoktur. Esasında, Mısırdan çıkış 12’den ötürü, Yahudi halkı Mayasız Ekmek Bayramı için evlerini tamamen hazırladı.

Üçüncü olarak, bazı yollarla müjdeler son yemeğe, tamamlama olarak işaret etmektedir. Örneğin Luka 22 Yeşua’nın “bu” fısıh yemeğini birlikte yemeyi arzuladığını söylemektedir. Luka bunun Fısıh yemeği mi olduğunu söylemektedir? Farklı nedenler arasında artos ve azymos’un kullanılmasına bağlı olarak, şüphelidir. Yeşua son yemeğini Fısıh yemeği şeklinde yedi (ama gerçeği değil). Bu özel zamanı, birkaç saat sonra geçireceği sıkıntıların farkında olarak, öğrencileriyle, arkadaşlarıyla geçirmek istedi. Ayrıca öğrencilerine Fısıh kurbanının 1500 yıl önce İsraillileri Tanrı’nın öfkesinden kurtaran kuzular gibi, Tanrı’nın vaat ettiği Yeni Antlaşma’yı getiren kurban olduğunu da göstermek istedi. Yemek aracılığıyla, kendisinin Vaftizci Yahya’nın da belirttiği gibi “dünyanın günahını ortadan kaldıran Tanrı kuzusu” olduğunu göstermiştir (Yuh 1:29). Bunu, onlarla yemek istemiştir, çünkü “Fısıh yemeğini, Tanrı’nın Egemenliği’nde yetkinliğe erişeceği zamana dek, bir daha yemeyeceğim” (Luka 22:16) demiştir. Gelecek olan ölümü, bunun yerine getirilmesi, tamamlama olmasıydı, “çünkü Fısıh kuzumuz Mesih kurban edildi” (1. Korintliler 5:7).

Eğer bu anlayış doğruysa (şimdiki araştırmalarıma göre uygun iki açıklamadan biri), o zaman burada hiçbir çelişki yoktur. Yeşua Fısıh yemeğinden önce ölmüştür.